Een vijver of kleine waterpartij is een van de meest attractieve objecten die je in een tuin kunt creëren. Water zorgt immers voor een extra dimensie. Behalve dat het onderkomen biedt aan siervissen, stelt een vijver je ook in staat om een grote variëteit aan water- en moerasplanten in je tuin te laten groeien. Daardoor is het weer een natuurlijke attractie voor vogels en insecten. Door het water met zorg een juiste plek te geven kan het een middelpunt van je tuin worden in een grootte die bij jouw tuin past. Een juiste vormgeving zal zorgen voor een schitterend resultaat.
Het eerste waar je bij aanleg van een vijver rekening mee moet houden, is dat de vijver niet alleen bestaat uit constructiearbeid. Een vijver lééft. Natuurlijk kun je in een of twee dagen een waterdicht gat in de grond maken en vullen met water, maar de planten hebben tijd nodig om zichzelf te settelen. Het kost zeker een à twee seizoenen voordat je vijver in een ecologische balans is. Daarna kan hij prima voor zichzelf zorgen.
Type vijver
Het essentiële onderdeel van elke vijver is waterdichte bekleding. Dit kun je op verschillende manieren bereiken. Denk aan diverse soorten vijverfolie, maar ook voorgevormde vijvers of een mooie pot of schaal kunnen een optie zijn. PVC-vijverfolie gaat zo’n 10 à 15 jaar mee. EPDM-rubberfolie gaat tot wel 30 jaar mee en is zeer sterk. Verder heb je nog het vrij nieuwe 4Everflex. Deze vijverfolie is een mengeling van PVC en rubber.
De grootte van de vijver of waterpartij hangt nauw samen met je persoonlijke voorkeur en je tuin in zijn geheel. Je kunt op allerlei mogelijke manieren variëren om een stukje watersensatie in je tuin te maken. Er is ook geen enkele reden waarom je een vijver niet op de grond zou kunnen bouwen, het water ingesloten door keermuurtjes waarin gelijktijdig ook andere objecten als bloembakken, zitjes, trappen of watervallen kunnen worden ingebouwd.
Een mooie variant hierop is het idee om de vijver wellicht met een waterval in te bouwen in een glooiend terrein of een rotstuin. Dat draagt er zeker aan bij om van jouw vijver een meer dan normale blikvanger te maken. Waterpartijen op de grond zijn ook zeer geschikt in tuinen met kleine kinderen of tuinen voor mensen die minder mobiel zijn.
Kies de juiste plaats voor je vijver
Waar je jouw vijver in de tuin maakt, is minstens zo belangrijk als de afmetingen en vorm. Wat je moet vermijden is veel schaduw. Dit belemmert een goede ontwikkeling van de waterplanten. Kies dus een redelijk zonnig stukje in je tuin, het liefst niet onder bomen.
Overweeg een waterpartij op de grond in plaats van erin. Dit biedt vele voordelen.
Je vijver vullen
Bij een natuurlijke vijver kun je op de bodem een laagje leemmengsel of kleiachtige grond aanbrengen om hem daarna te vullen met leidingwater. Heb je leidingwater met een lage hardheid? Dan zit er onvoldoende calcium en magnesium in. Dat is makkelijk aan te vullen door eenmaal per jaar vijverkalk toe te voegen. Ook zijn de juiste bacteriën onmisbaar. Een goede bacteriënmix krijg je door een emmer water in de vijver te gooien die je uit een gezonde vijver uit de buurt haalt. Kies altijd voor kraanwater, want grondwater bevat te veel ijzer en regenwater is te zuur.
Zuurstofplanten voor helder water
Belangrijk is dat je binnen 24 uur nadat je de vijver met water hebt gevuld voldoende zuurstofplanten plaatst. De effectiefste zuurstofplant is het glanzend fonteinkruid. De regel hierbij is: per 1.000 liter water vier bosjes of een mandje zuurstof producerende planten. Zuurstofplanten houden het water helder en zorgen voor een natuurlijk evenwicht. Zonder zuurstof is er geen onderwaterleven in je vijver. Planten maken netjes de voedingstoffen in het water op, zodat algen minder kans krijgen. Sommige zuurstofplanten maken een stof aan die algengroei remt. Denk aan vederkruid en waterpest. Tot slot bieden (zuurstof)planten een schuilplaats voor nuttige kleine waterdiertjes.
Wees sowieso niet te zuinig met planten in je vijver. Als je 30 procent van het wateroppervlak bedekt met drijfplanten zoals waterlelies, blijft de vijver ook in de zomer lekker koel en krijgen algen weinig kans. Is meer dan de helft van je vijver bedekt met drijfplanten? Dan wordt het tijd om er een paar te verwijderen. Zet deze planten niet in een naburige sloot, maar doe ze in de gft-bak. Dit soort planten kan gaan woekeren in de vrije natuur.
Vissen in de vijver
Vissen zijn leuk; zeker om naar te kijken. Alleen wanneer je te veel vissen in de vijver plaatst, verstoor je het natuurlijke vijverevenwicht. Vissen kunnen je vijver vervuilen met hun uitwerpselen waardoor het biologisch evenwicht verstoord wordt. Tip: houd ongeveer 20 centimeter vislengte per vierkante meter vijver aan.
Bedenk ook welke vissen je in jouw vijver plaatst. Wil je een natuurlijke vijver? Kies dan voor goudwinde of goudelrits. Plaats de eerste vissen pas na enkele maanden, zodat de planten en bacteriën de tijd gehad hebben om een natuurlijk evenwicht te vormen.
Zet per 1000 liter water vier bosjes of een mandje zuurstof producerende planten in het water
Hoe houd je een vijver op een natuurlijke manier helder?
- vuil scheppen
- zuurstofgevende waterplanten
- geef de planten de ruimte
- hardheid van het water
- checken en eventueel verhogen
- een overschot aan algen verwijderen
- beperk het aantal vissen
- voed de vissen niet te vaak
- zorg voor een gedeelte schaduw door drijvende planten
- zorg dat er geen gekke dingen in het water komen, zoals afvalwater van het poetsen
Onderhoud vijver
Een natuurlijke vijver heeft zeker in het begin elk seizoen onderhoud nodig. Wat kun je het beste doen en wanneer is de beste tijd van het jaar?
- Lente: Plaats als het nodig is nieuwe waterplanten. Voeg indien nodig wat vijverkalk toe aan het water.
- Zomer: Als het lang warm is, houd dan zeker het waterpeil in de gaten en vul de vijver bij als dit gezakt is. Doe dat met leidingwater.
- Herfst: Maak de vijver schoon, maar laat holle, hoge plantenstengels staan. Deze zorgen ervoor dat rottingsgassen de vijver uit kunnen in de winter. Span eventueel een net tegen het bladafval. Laat verwijderd vijvermateriaal nog minimaal een dag aan de vijverkant liggen. Waterdieren die nodig zijn in de vijver kunnen dan nog ontsnappen en terugkeren naar hun favorieten plek.
- Winter: Zorg dat rottingsgassen uit de vijver kunnen, ook als het vriest (zie herfstschoonmaak). Zorg voor een wak in het ijs als het vriest.
Voorkom algengroei door dode plantresten regelmatig te verwijderen. De beste oplossing is om een natuurlijk evenwicht te realiseren door voldoende zuurstofplanten te plaatsen. Dit werkt goed tegen draadalgen. Die kun je overigens vrij eenvoudig verwijderen met een bladhark.
Energie besparen
Wil je graag een fonteintje (en dus een pomp) of verlichting? Kies dan voor apparaten op zonne-energie of sluit een timer aan. Heb je een grote vijver met veel vissen? Vraag dan aan een expert hoe en waar je energie kunt besparen zonder dat je de kwaliteit voor je vissen en het waterplantenleven beperkt.
