Leibomen, hoe maak je de juiste keuze voor je tuin? Je kunt leibomen ook omschrijven als een ‘haag op hoogte’ om inkijk te beperken, structuur aan je tuin te geven en vanwege het decoratieve karakter.
Je kunt kiezen voor een leivorm in horizontale etages of met een vol scherm. Het leiden in etages zorgt ervoor dat je in de winter de mooie horizontale structuur van de takken ziet. Het is echter eenvoudiger om de boom als een haag op hoogte te behandelen. Dan gebruik je alle takken om een vol scherm te krijgen zonder dat je rekening hoeft te houden met de structuur van de etages. Dit geeft ook sneller het gewenste resultaat: geen inkijk.
Snoeien leibomen
Hoe je leibomen snoeit, hangt er van af of je horizontale etages hebt of een leiboom met een vol scherm. Je zet de bomen bij een haag op hoogte zo’n anderhalve tot twee meter uit elkaar en snoeit ze telkens terug zoals je een haag zou snoeien. De zijkanten kort je jaarlijks in en je topt de bovenkanten. Volle schermen dien je smal te houden. Gebruikt hiervoor een scherpe heggenschaar.
Leibomen met etages worden in de zomer ook dicht van structuur door hun bladerdek. Denk hierbij onder meer aan de welbekende plataan. Je snoeit ze anders, namelijk met een scherpe snoeischaar. Dit doe je jaarlijks in het najaar (of winter als het niet vriest). Snoei de boom terug tot zijn oorspronkelijke etage. Kort alle zijscheuten terug tot op twee à drie ogen.
Afstand leibomen
Leibomen met etages zet je vaak wat verder uit elkaar. Deze bomen worden over het algemeen wat groter en ze hebben graag de ruimte. Tussen de stammen zit meestal een afstand van drie tot vier meter. Dit is altijd afhankelijk van de totale afstand die je gaat beplanten en hoe je de bomen optisch gaat verdelen. Je wil natuurlijk wel dat het er mooi uitziet. Je kijkt er immers langer naar dan een jaar.
Wil je het effect van leibomen als een haag op hoogte? Dan plant je de bomen dichter bij elkaar en houd je een afstand van anderhalve tot twee meter aan, afhankelijk van je wensen. Dit geldt ook voor groenblijvende leibomen zoals de Prunus, Photinia of de Steeneik. Deze bomen zijn allemaal voorgeleid te verkrijgen. Ook als je leibomen van een Fagus (beuk) of Carpinus (haagbeuk) die op hoogte naar elkaar toe moeten groeien, is een plantafstand van anderhalve tot twee meter aan te raden.
Wel of geen constructie om takken te leiden
Of je een constructie maakt om de takken te leiden is helemaal afhankelijk van de standplaats, de grootte van de bomen en de plantafstand die je kiest. Meestal zijn de bomen al met bamboe stokken voorgeleid. Dan kun je ze eenvoudig met elkaar verbinden met andere bamboestokken. Zo heb je snel en eenvoudig een aangesloten geheel. Dit is echter niet de stevigste oplossing, zeker niet als de bomen wat verder uit elkaar staan.
Bij een grotere afstand tussen de bomen of wanneer je ze mooi groot en sterk wil laten groeien dan is het verstandig om een constructie te maken. Gebruik hiervoor lange palen met een lengte van ongeveer vier meter. Zorg dat ze minimaal een meter in de grond staan. Deze palen zet je telkens in het midden van twee bomen. De palen worden verbonden met draad of bamboestokken. Dit doe je ter hoogte van de onder- en bovenkant van het bamboescherm. Dit geeft veel meer stevigheid en de oude bamboestokken kunnen dan na een jaar verwijderd worden. Voor meer stevigheid span je wat extra draden.
6 Verkleurende bladverliezende leibomen
1. Carpinus betulus (haagbeuk)
- compact groeiend, perfect in strakke blokken te snoeien
- helder groen blad 8-10 centimeter
- goudgele herfstkleur
- wortelgroei is oppervlakkig, kan redelijk verharding om de stam verdragen
- gedijt goed op verschillende grondsoorten
- minder geschikt om te leiden in etages; wel zeer geschikt voor vol scherm
- plantafstand: 1,5 à 2 meter tussen twee leibomen
2. Fagus sylvatica (groene beuk)
- compacte groeiend, perfect in strakke blokken te snoeien
- helder groen blad 8-10 centimeter
- behoud bruine bladeren in de winter
- houdt niet van natte grond
- minder geschikt om te leiden in etages; wel geschikt voor vol scherm
- plantafstand: 1,5 à 2 meter tussen twee leibomen
Bladverliezende leiboom: Fagus sylvatica (groene beuk)
3. Liquidambar styraciflua (amberboom)
- glanzend groen hartvormig gelobd blad, 10-15 centimeter
- prachtige herfstkleur in allerlei schakeringen
- takken zijn met kurk bezet, wat een mooie sierwaarde geeft
- groeit op bijna iedere grondsoort
- geschikt om te leiden in etages en met vol scherm
- plantafstand: 3 à 4 meter tussen twee leibomen
Bladverliezende leiboom: Liquidambar styraciflua (amberboom)
4. Platanus acerifolia (plataan)
- snelgroeiende boom, geeft dus snel afscherming
- groot groen blad 20-25 centimeter
- bruingele herfstkleur
- grijsgroen afgeschilferde schors, echt iets wat bij de plataan hoort
- kan verharding rondom de stam verdragen
- geschikt voor de meeste grondsoorten
- geschikt om te leiden met etages, niet geschikt voor vol scherm
- plantafstand: 3 à 4 meter tussen twee leibomen
Bladverliezende leiboom: Platanus Acerifolia
5. Pyrus calleryana ‘Chanticleer’ (sierpeer)
- ovaal glanzend groen blad 8-10 centimeter
- mooie herfstverkleuring in gele en rode tinten
- uitbundige bloei met witte bloemen in april-mei
- diep-wortelend en kan verharding rondom de stam verdragen
- weinig eisend wat betreft grondsoort
- geschikt om te leiden in etages en met vol scherm
- plantafstand: 3 à 4 meter tussen twee leibomen voor etages
Bladverliezende leiboom: Pyrus Calleryana Chanticleer
6. Tilia vulgaris ‘pallida’ (koningslinde)
- meest gebruikte en bekendste leiboom
- hartvormig licht groen blad 10-12 centimeter
- verdraagt verharding rondom de stam
- geschikt op alle gronden
- geschikt om te leiden in etages en met vol scherm
- plantafstand: 3 à 4 meter tussen twee leibomen
3 Groenblijvende bladhoudende leibomen
1. Photinia fraseri ‘Red Robin’ (glansmispel)
- groen blad 10-15 centimeter; het jonge blad is rood verkleurend
- witte bloemen in mei-juni
- fijn oppervlakkig wortelgestel verdraagt halfverharding
- geschikt op bijna alle grondsoorten
- voorkeur voor een wat beschutte tuin
- geschikt om te leiden met vol scherm
- plantafstand: 1,5 à 2 meter tussen twee leibomen
2. Prunus laurocerasus ‘Caucasica’ (donkere laurier)
- bladhoudend
- groot donkergroen blad 10-15 centimeter
- onopvallende witte bloem
- gemakkelijk groeiend op de meeste gronden
- voorkeur voor een beschutte tuin
- snelgroeiend
- geschikt om te leiden met vol scherm
- plantafstand: 1,5 à 2 meter tussen twee leibomen
Groenblijvende leiboom: Prunus laurocerasus ‘Caucasica’ (donkere laurier)
3. Quercus ilex (steeneik)
- bladhoudend
- glimmend groen blad 2-8 centimeter
- verdraagt verharding
- is zeer goed bestand tegen wind
- gedijt op de meeste gronden
- kan bij ernstige vorst zijn blad verliezen (loopt na licht snoeien weer uit)
- geschikt om te leiden met vol scherm
- plantafstand: 1,5 à 2 meter tussen twee leibomen
Het plaatsen van een leiboom
Leibomen hebben veel te dragen. Het is belangrijk om ze goed vast te zetten. Hier kun je een boomhouder voor gebruiken. Dat werkt als volgt:
1. Boomhouder iets openbuigen, iets draaien en om de stam heen trekken.
Stap 1: leiboom vastzetten met een boombeugel
2. Afstand bepalen van de boompaal.
3. Boompaal diep genoeg in de grond slaan (een derde van de totale lengte)
Stap 2 en 3: leiboom vastzetten met een boombeugel
4. De boomhouder met de meegeleverde beugels en schroeven bevestigen aan de boompaal.
Stap 4: leiboom vastzetten met een boombeugel
5. Het resultaat: de boom staat goed vast.
Stap 5: de leiboom staat vast met een boombeugel
Een leiboom die niet goed geleid en/of geplant is, zal jaren achter blijven in de groei of zelfs helemaal niet gezond worden.
Maak met leibomen iets moois en creëer privacy. Verzorging is hierbij het sleutelwoord. Plant de bomen nooit dieper dan ze eerder gestaan hebben. Ga bomen niet leiden als dat niet kan. Start met vruchtbare en een waterdoorlatende bodem en gebruik de juiste verzorgingsproducten. Water geven blijft altijd maatwerk.
Niet elke boom kan op alle manieren geleid worden. De aard van de boom moet het toelaten. Informeer dus altijd wat wel en niet kan.
Joris Andriesse
op 03 Sep 2023